M' Aisa
Vanuit ons appartement zien we haar staan; Moeder Aarde, of beter Moeder Aisa of nog beter M’ Aisa. Het is een groot beeld van een zwarte vrouw met een wit ‘gewaad’ en ze is gezegend met een enorme bilpartij en dito borsten. Om haar heen op de grond liggen ‘planeten’ en ééntje is in haar linkeroog geplaatst. Het beeld staat op een eilandje in de ‘Grubbezee’, een grote vijver in het park, bereikbaar door een brug. Als we mensen ontvangen hebben we altijd veel uit te leggen. Eind 2007 even niet, want er was een tent om haar heen geplaatst. Het soort tent dat ze bij ongevallen op snelwegen gebruiken, een ‘trauma tent’ zeg maar.
Kijken gevaarlijk?
Wat kunst is, is lang niet voor iedereen duidelijk. Dat kunst altijd mooi moet zijn is ook niet waar. Sommige kunst staat in musea en in centra voor beeldende kunst. Ander kunst hangt thuis aan de muur of is weggestopt in kluizen.

Gelukkig is er ook nog buitenkunst, daar kan iedereen van genieten. Weggestopt op geheimzinnige plekjes, verras-send als een papieren bootje van ijzer in het water bij Geerdinkhof of als monu-mentale grafkelder vol oude lucht bij Groenhoven. Er is ook verdwenen kunst, zoals het gedicht van Vondel in morse of het preekgestoelte van Wim T. Schippers op het oude Bijlmerplein.

Om sommige kunst kan je niet heen. De uitbundige kus bij de Amsterdamse Poort is een voorbeeld, de kat die de auto’s op de rotonde bij de Gooiseweg bespringt of het ‘oerlelijke ding’ bij de Groesbeekdreef. Er is ook illegale kunst zoals M’Aisa op haar eiland in de Grubbe-zee, wie er naar kijkt kan winti krijgen.
1986. De Bijlmer was ‘af’ en het Projectbureau Bijlmer had nog geld over. Het idee was om iets met kunst te doen waarin alle culturen zich zouden kunnen herkennen. Moeder Aarde past daar goed in, veel culturen kennen haar. Onder kunstenaars werd een wedstrijd uitgeschreven en Chaim Oren kwam als winnaar uit de bus. Hij ontwierp een prachtig beeld, met vormen van een mollige vrouw en allerlei natuurlijk tinten. So far so good.

Maar al gauw begon het gekonkel. Want hoe was het toch mogelijk dat een Oostenrijkse Jood er met de opdracht vandoor ging. Tja, Chaim had gewoon het mooiste beeld gemaakt. Dus daar was weinig tegen in te brengen. Los van het gekonkel was er nog een punt: het concept was veertig centimeter hoog en de definitieve versie zou zo’n vier meter hoog moeten worden. En dat doe je niet in een dag.
Orlando Lont, winti-man, zag z’n kans schoon en richtte zijn pijlen rechtstreeks op Chaim. Hij vond dat hij recht van spreken had omdat zijn geloof teruggaat naar verre voorouders. En moest het niet zo zijn dat de meerderheid van Surinamers in de Bijlmer tot uiting moest komen in het beeld? Chaim was er gevoelig voor, bang om als Jood Surinamers te discrimineren. En hij  was bovendien geen meester in het ‘opblazen’ van kleine beelden.

En zie daar het resultaat. Ver van de symboliek dat de aarde alles geeft en ons uiteindelijk weer opneemt. Ver van de verbintenis van de culturen. Slecht vormgegeven en dus wel dichtbij de kwalificatie van gedrocht. Het resultaat van een foute ééntwee tussen de slechtste spelers uit het veld, onze Chaim en onze Orlando.
Wethouder Volkhuisvesting van Amsterdam, Louis Genet, moet er ook zo over gedacht hebben. Tijdens de opening slaagde hij er in het openingskoord om de nek van M’ Aisa te wikkelen. Maar de poging tot wurging mislukte en omvertrekken lukte ook al niet. Paul Bos van het Projectbureau, terug van een periode van weggeweest, heeft ook nog een poging gedaan. Hij wees het organiserend comité erop dat op de plaats van M’ Aisa eigenlijk een theehuis gepland was. Maar de kosten van verwijdering, Chaim keek niet op een paar kilootjes, bleken zo hoog dat elk alternatief bij voorbaat sneuvelde. En zo staat ze daar al jaren lelijk en eenzaam te wezen. Zelfs de ganzen en eenden mijden haar. Okay, duiven vinden het een geschikte landingsplaats en zien op M’ Aisa witte jurk het resultaat van hun verteerde maaltijd goed terug.
Buitenkunst in Amsterdam Zuidoost
Hans Mooren van United Different Voices houdt een fotopagina bij van Kunst in de Openbare Ruimte in Amsterdam Zuidoost. Je vindt de pagina hier....
De komst van de ‘trauma tent’ voedde ons met blijde verwachtingen. We schreven het toe aan het voortschrijdend inzicht van het Stadsdeel Zuidoost; het foute verleden toegeven, metropassagiers behoeden voor schokkende passages, of een poging om ons directe omwonenden het leven aangenamer te maken. Als Grubbehoeve-bewoners hadden we liever de al vier jaar geleden geplande lamp in de onderdoorgang van de flat naar onze entree geplaatst gezien, maar dat terzijde. Want we waren al blij met de kwalificatie trauma en dan moet je niet meer willen.

Het is echt niet zo dat we nu alsnog het theehuis verwachten, maar een gerestylde M’ Aisa zou ons zeer welgevallig zijn geweest. Bijvoorbeeld met aardse, de culturen verbindende, kleuren en een oog in plaats van een planeet in haar hoofd. Uit respect voor de dame en waar ze voor staat!

Maar nee, de tent diende een ander doel, een heel symbolisch doel. M´ Aisa kreeg een kap over haar hoofd. Want even verderop in het Bijlmerpark nam het omhakken van meer dan vijfduizend bomen een aanvang. Dat is dus hoe het Stadsdeel anno 2007 omgaat met haar kleine stukje aarde. Grond verkopen aan projectontwikkelaars en het verkwanselen van groen, de ´herindeling´ van het Bijlmerpark. Dat alles mocht M´ Aisa niet zien.

Beetje naïef beste bestuurders, ze voelt het... En ze weet wie er acher zitten... Ze heeft het boze oog, dat zegt ons genoeg. Jullie krijgen vette winti!

Leendert P. Bakker, Amsterdam Zuidoost, december 2007.
Over hoe ze in de Bijlmer kwam en waarom het Stadsdeel moet uitkijken